Մի որոշ ժամանակ հետո գերեզմանի վրա լույսը անհայտացավ
24.03.2020 | 00:07
«Հարություն առա՞վ Քրիստոս, թե՞ ոչ: Սա հիմնավոր հարց է, թե՛ կրոնական, թե՛ փիլիսոփայական, և թե՛ մարդկային հայացքներին վերաբերող ամբողջ գիտության, քանի որ հարություն առնել կարող էր միայն Աստված»:
...Հետևաբար, Հարությանը վերաբերող հարցը առանցքային հարց է:
Մի քանի մեծ նշանակություն ունեցող հայտնագործություններից հետո Հարության փաստը իր կյանքի մայրամուտին ընդունեց նաև ոչ այլ ոք, եթե ոչ ինքը` Ֆրիդրիխ Էնգելսը. «..Կապադովկյան նորագույն բացահայտումները պարտադրում են մեզ փոխել մեր հայացքները համաշխարհային պատմության մի քանի, բայց շատ կարևոր իրադարձությունների վերաբերյալ: Եվ այն, որ առաջ համարվում էր առասպելաբանների ուշադրությանը միայն արժանի, այժմ արդեն պետք է գրավի պատմաբաններին: Նոր փաստաթղթեր, իրենց համոզվածությամբ գրավելով անգամ հոռետես մարդկանց, խոսում են հօգուտ պատմության մեջ եղած մեծագույն հրաշքի՝ մահից դեպի կյանք Նրա վերադարձի մասին, Ով այդ կյանքը զոհեց Գողգոթայում»: Հիրավի, Էնգելսի այս խոսքերը մեզ հայտնի չէին` դրանք երբեք չեն թարգմանվել մեր լեզվով` Մարքսի և Էնգելսի հրատարակություններում: Էնգելսին համոզող կապադովկյան այս հայտնագործություններին հաջորդեցին մյուսները` ավելի կարևորները: Մենք պիտի վերադառնանք սովետական աթեիստական գրականությանը: Ինչպես վկայում էին վերջինները` Քրիստոսի Հարությունը ժխտելու հիմնավոր պատճառ է Հարության մասին փաստերի բացակայությունը: Ո՞րն է, ուրեմն իրականության իսկությունը: Լաբիրիթիոսը իր պաշտոնակիցների հետ Քրիստոսի Հարության պահին գտնվում էր Նրա գերեզմանից ոչ հեռու: Նրանք պարզ տեսնում էին գերեզմանը փակող քարի գլորումը և այդ տեղի վրա բարձրացող աննման պայծառությամբ փայլող լուսեղեն մի կերպար: Լաբիրիթիոսը իր ուղեկիցների և պահակների հետ շտապեցին իսկույն հաղորդել այդ մասին իշխանավորներին: Հերմիդիոս հույնը Հուդայի կառավարչի մոտ կենսագրի պաշտոն էր զբաղեցնում: Մինչև խաչելությունը Քրիստոսին խաբեբա էր համարում: Դրա համար էլ, իր սեփական նախաձեռնությամբ, գիշերը գնում է գերեզմանի մոտ, ուր դրեցին Տիրոջ մարմինը, որպեսզի համոզվի, որ Քրիստոս չպիտի հարություն առնի, իսկ Նրա մարմինը հավերժ կմնա հողի մեջ: Բայց կատարվեց հակառակը. «Մոտենալով գերեզմանին,- գրում է Հերմիդիոսը,- այգաբացի թույլ լույսի մեջ մենք տեսանք գերեզմանի պահակներին. երկուսը նստած էին, իսկ մյուսները պառկած էին գետնին: Տիրում էր խոր լռություն: Մենք քայլում էինք շատ դանդաղ, և մեզնից առաջ անցավ պահակախումբը, որ գնում էր փոխելու նրանց, ովքեր գտնվում էին այնտեղ երեկոյան ժամից: Հետո, հանկարծ շատ լուսավոր եղավ: Մենք չէինք կարող հասկանալ, թե որտեղից է այդ լույսը: Բայց շուտով տեսանք, որ այն ճառագայթում էր վերևից` շարժվող շողափայլող ամպից: Եվ այն իջավ գերեզմանի մոտ, և գետնի վրա այնտեղ երևաց Մարդ, ոնց որ ամբողջությամբ լուսաշող: Հետո լսվեց ուժգին որոտի ձայն, բայց ոչ թե երկնքում, այլ երկրի վրա:
Այդ որոտի ձայնից պահակները սարսափահար վեր թռան և ընկան գետին: Այդ ժամանակ մեզնից դեպի աջ` նեղ արահետով գերեզման էր իջնում մի կին, և հանկարծ նա բղավեց. «Բացվե՛ց, բացվե՛ց»: Եվ նույն վայրկյանին մենք տեսանք, թե իսկապես, շատ մեծ քար, որ դրված էր գերեզմանի մուտքին, կարծես ինքնիրեն բարձրացավ և բացեց գերեզմանը: Մենք շատ վախեցանք: Մի որոշ ժամանակ հետո գերեզմանի վրա լույսը անհայտացավ, տիրեց լռություն, ինչպես էր առաջ: Երբ մենք մոտեցանք գերեզմանի մուտքին, ապա տեսանք, որ այնտեղ մահացածի մարմինը արդեն չկար»:
Էյշուն` սիրիացի հայտնի մի բժիշկ, մոտ էր Պիղատոսին և բուժում էր նրան, պատկանում էր իր ժամանակի նշանավոր մարդկանց թվին: Երևելի բժիշկը և բնաբանը, որ ուներ մեծ համբավ Արևելքում և Հռոմում, գրեց աշխատություններ, որոնք կազմեցին գիտության մեջ մի դարաշրջան: Պատահական չէ նաև, որ պատմագետները համարում էին, որ նա՝ որպես բժիշկ, իրավացիորեն տեղ է գրավում հավասարապես Հիպոկրատի, Ցելսիուսի, Հալենիուսի և նույնիսկ Լեոնարդո դա Վինչիի շարքում, միայն թե այն հազվագյուտ լեզուն, որով նա գրում էր, չթողեց նրան հանրաճանաչ դառնալ: Կարևորն այն է, թե ինչպիսի՞ հանգամանքներում Է նկարագրում իր տեսածը Էյշուն: Պիղատոսի կարգադրությամբ, նա Հարության նախօրյակի երեկոյան գտնվում էր գերեզմանի մոտ՝ իր հետ հինգ օգնականներ ունենալով, որոնք միշտ ուղեկցում էին նրան: Ինքն էլ ականատես էր Քրիստոսի հուղարկավորման: Շաբաթ օրը նա երկու անգամ զննել էր գերեզմանը, իսկ երեկոյան, Պիղատոսի հրամանով, ուղևորվեց այնտեղ իր օգնականների հետ, որտեղ պիտի անցկացներ ամբողջ գիշերը: Տեղյակ լինելով Քրիստոսի Հարության վերաբերյալ մարգարեությունների մասին` Էյշուն և իր բժիշկ օգնականները հետաքրքրվում էին դրանով, որպես բնաբաններ: Դրա համար էլ մանրամասն հետազոտման էին ենթարկել ամեն ինչ, որ կապված էր Քրիստոսի և իր մահվան հետ: Երեկոյան ժամին իր օգնականները գնացին քնելու, բայց Հարությունից առաջ վաղուց արթնացել էին, և վերսկսեցին դիտարկումները բնության մեջ կատարվող երևույթի. «Մենք բոլորս` բժիշկներ, պահակներ և մնացածները,- գրում է Էյշուն, - առողջ էինք և արթուն, և լավ էինք զգում, ինչպես միշտ: Մենք ոչ մի կանխազգացում չունեինք:
Մենք բացարձակապես չէինք հավատում, որ մեռածը կարող է հարություն առնել: Սակայն Ինքը իսկապես հարություն առավ, և մենք այդ ամենը տեսանք սեփական աչքերով»: Ապա հաջորդում է Հարության դեպքի նկարագրությունը: Աշխարհի ամենախոշոր հնագետներից մեկը` ակադեմիկոս Վ. Պ. Վուզեսկուլը, ասում էր. «Քրիստոսի Հարությունը հաստատված է պատմական տվյալներով այնպիսի ճշտությամբ, ինչպիսին է գոյությունը Իվան Ահեղի կամ Պետրոս Մեծի...
Եթե ժխտենք Քրիստոսի Հարությունը, ապա պետք է նաև ժխտել, և ոչ պակաս հիմունքներով, գոյությունը Պիղատոսի, Հուլիուս Կեսարի, Ներոնի և այլն»:
Սա ընդամենը փոքր մասն է այն աղբյուրների, որտեղ ասվում է, թե Քրիստոս իսկապես հարություն առավ: Համառոտ կարող ենք թվարկել նաև այլ աղբյուրներ` Եպիփան Ափրիկեցի, Եվսեբիոս Եգիպտացի, Իպպոլիտոս Մակեդոնացի, Ամմիոն Ալեքսանդրացի, Սաբելիոս Հույն, Իսահակ Երուսաղեմացի, Կոնստանդին Կյուրսեցի և ուրիշներ: Սրանք ընդամենը Քրիստոսի ժամանակակիցներն են, որոնք գտնվում էին Երուսաղեմում, կամ մոտիկ էին Քրիստոսին, և դարձան հենց Հարության կամ այն հաստատող անհերքելի փաստերի ականատեսներ: Չափազանց կարևոր է, որ մի շարք ապացույցներ մենք գտնում ենք այն ժամանակվա հրեա հեղինակների մոտ, չնայած բավականին պարզ է, որ հրեաները հակված են ամեն կերպ թաքցնելու Հարության փաստը: Այն ժամանակվա հրեա գրողների մեջ, որոնք ուղղակի էին խոսում Հարության մասին, գտնում ենք այնպիսի վստահելի հեղինակների, ինչպիսիք են` ՈՒրիոա Գամիանացի, Շերբում-Օթոե, Մանաքիա բժիշկ, Նաբին, Միփերկանտես: Միփերկանտեսը հրեական Սինեդրիոնի անդամներից մեկն էր` գանձապահ էր: Հենց նրա ձեռքից էր Հուդան ստացել երեսուն արծաթը՝ որպես մատնության վարձ: Սակայն երբ Քրիստոսի Հարությունից հետո հրեաների մեջ տագնապ բարձրացավ, Միփերկանտեսը Սինեդրիոնի անդամներից առաջինն էր, որ ժամանեց այն տեղը` քննության համար: Նա համոզվեց, որ Հարությունը կատարվել էր: Նրան վիճակվեց լինել Տիրոջ գերեզմանի մոտ` անմիջապես Հարության պահից առաջ: Նա եկել էր այդտեղ` գերեզմանի մոտ կանգնած պահակներին վարձ տալու համար: Վարձը վճարելուց հետո նա գնաց, իսկ պահակները մնացին մինչև հերթափոխի վերջը: Սակայն Միփերկանտեսը չհասցրեց շատ հեռանալ, երբ հսկա քարը գերեզմանի մուտքից անհայտ մի ուժով դեն գցվեց: Վերադառնալով գերեզմանի մոտ՝ Միփերկանտեսը հասցրեց տեսնել գերեզմանի վրա անհայտացող լույսը: Այս ամենը նա նկարագրում է իր «Պաղեստինի կառավարիչների մասին» ստեղծագործության մեջ, որը պատկանում է Պաղեստինի պատմության առավել արժեքավոր և ճշմարտացի աղբյուրների թվին: Հռոմեական պատմագրության խոշորագույն մասնագետ, ակադեմիկոս Պետուշինի հաշվարկների համաձայն, ընդհանուր առմամբ, Քրիստոսի Հարության մասին վստահելի վկայությունների թիվը գերազանցում է 210-ը, որոշ այլ հաշվարկներով այն ավելի մոտ է 230-ի, քանի որ ակադեմիկոսի տվյալներին պետք է ավելացնել նաև այն պատմական հուշարձանները, որոնք գտնվեցին իր աշխատության գրվելուց ավելի ուշ:
Թրագմանությունը ռուսերենից`
Տ. Ընծա քահանա ՄԻՐԶՈՅԱՆԻ
Դարբասի հոգևոր հովիվ
Մեկնաբանություններ
Ասում են...
.
.
-
Ասում են… Եթե չլիներ մեր չարամիտ միջամտությունը, ապա հայերի բացարձակ մեծամասնությունը, ըստ Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի, հայտնվելու էր Ռուսաստանի պաշտպանության ներքո
-
Ասում են… Պարադիգմի կտրուկ փոփոխությունը և անցումը դեպի Եվրամիության հարթակ, մեր կարծիքով, անխուսափելիորեն կապված կլինի ՀՆԱ-ի անկման և հայկական բիզնեսին, տնտեսությանն ու Հայաստանի հասարակ քաղաքացիների կենսամակարդակին լուրջ հարվածների հետ։
-
Ասում են… Դոնալդ Թրամփի գլխավորած հանրապետական վարչակազմի ԱՄՆ-ում իշխանության վերադարձով Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո միջազգային գործընթացների Վաշինգտոնի ըմբռնումը նոր հարթություն է ձեռք բերել: Հունվարի 15-ին Սենատում այս հարցի վերաբերյալ նոր պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն շատ խոսուն հայտարարություններ արեց։
-
Ասում են Եթե ինչ-որ մեկը սեփական պատմությունը խեղաթյուրում է թշնամու բարեհաճությանը արժանանալու համար, նա հարգանքի արժանի չէ: Թուրքիան Հայաստանի հավերժական թշնամին է, նրանք հավերժական անեծքի տակ են հայոց կոտորածը կազմակերպելու համար:
-
Ասում են… «Զանգեզուրի միջանցքը» ներկայիս տեսքով մաքուր թուրքական պրոյեկտ է: Այդ միջանցքով Ադրբեջանը ոչնչից ստանալու է տարեկան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտ, իսկ Թուրքիայի առջև բացվելու են Կասպից ծովի դարպասները, և մուտք է գործելու Կենտրոնական Ասիա
-
Ասում են Ռուսաստանի նախագահ Պուտինը Զանգեզուրի միջանցքի մասին ոչ մի նոր բան չի ասել Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո, որն ավարտվել է 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հայտարարությամբ։ Միևնույն ժամանակ, հայտնի չէ, թե այս հարցում Հայաստանը, Ադրբեջանը, Իրանը, Ռուսաստանն ու Թուրքիան ինչպես են «ընտելանալու» միմյանց:
-
Ասում են… Ռուսաստանի տարածքին հեռահար ճշգրիտ զենքերով հարվածներ հասցնելու հնարավորություն ՈՒկրաինայի ԶՈՒ-ն չունի, հետևաբար, եթե հայտարարվում է, որ ՈՒկրաինային թույլատրվում է նման հարվածներ հասցնել, ապա դա նշանակում է, որ ՆԱՏՕ-ն ուղիղ մտնում է կոնֆլիկտի մեջ Ռուսաստանի հետ
-
Ասում են… Վլադիմիր Պուտինի այցն Ադրբեջան պատմական իրադարձություն էր, քանի որ այն նշանավորեց Հարավային Կովկասում Ռուսաստանի գլխավոր դաշնակցի փոփոխությունը։ Ավելի քան 30 տարի Հայաստանն այդպիսի դաշնակից էր, բայց հիմա որոշել է անցնել Արևմուտքի կողմը՝ ներառյալ Ֆրանսիան, ԵՄ-ը և ԱՄՆ-ը
-
Նիկոլն արգելել է իրեն նկարել Արարատների ֆոնին Ըստ մերձնիկոլական շրջապատից տարածվող լուրերի` կապիտուլյանտ ոչնչությունը հրահանգել է իր աշխատակազմի լուսանկարիչներին և օպերատորներին իրեն չպատկերել Արարատ լեռների ֆոնին:
-
Ասում են… Մի շարք երկրներում, ցավոք, նաև Հայաստանում մեծ խանդավառություն չկար այն հարցում, որ Ռուսաստանն ինչ-որ կերպ վերահսկեր Հայաստանով լոգիստիկ ճանապարհը Նախիջեւանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև։ Այստեղ, նախ և առաջ, Թուրքիայի շահն է
-
Ասում են… Ես հստակ ասել եմ՝ նյութական որևէ ակնկալիք, կլինի կազմակերպություն կամ անձ, եթե ինքը ներգրավված է այս շարժմանը, չի կարող ունենալ, սկսած ինձնից, փոխարենը՝ մենք բոլորս կստանանք Հայրենիք ու Պատիվ
-
Ասում են… Հիմա մենք բավականին բարդ շրջան ենք ապրում մեր բարեկամ, եղբայրական Հայաստանի հետ հարաբերություններում։ Դա նույնիսկ ավելին է, քան եղբայրականը, քանի որ այստեղ ավելի շատ հայեր են ապրում, քան՝ բուն Հայաստանում
-
Ասում են Մարտի 8-ից առաջ Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի դեսպանատները զգուշացնում էին իրենց քաղաքացիներին զգույշ լինել Մոսկվայում՝ չասելով, թե ինչ է կատարվում
-
Ասում են… Իհարկե, Բրյուսելը շահագրգռված է Հայաստան-ՀԱՊԿ կապի թուլացմամբ, իսկ Դաշինքի պաշտոնական խոսնակները մեկ անգամ չէ, որ հանրային լավատեսություն են հայտնել ՆԱՏՕ-ի հետ մերձեցման Հայաստանի հեռանկարների վերաբերյալ
-
Ասում են…
Ափսոսում ենք, որ ՀՀ ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, գիտակցված որոշում է կայացրել՝ վարել ՌԴ-ի հետ հարաբերությունների հետևողական վատթարացման, Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած ամեն ինչում Ռուսաստանին մեղադրելու գիծ։ Դա, իհարկե, հարիր չէ դաշնակցային հարաբերություններին
Տարածաշրջանային
Սյունիքը կենսական նշանակություն ունի ոչ միայն Հայաստանի, այլև Ռուսաստանի և Իրանի համար
Իրանի նախագահի այցը Ադրբեջան օրերս մեծ դժգոհություն առաջացրեց Հայաստանում, մանավանդ որ, բարեկամ երկրի առաջնորդը Բաքվում սիրո խոսքեր հնչեցրեց մեր թշնամու մասին։Իրանի նախագահ Փեզեշքիանը կրկին շնորհավորեց Ադրբեջանին Արցախը գրավելու համար, ապա պայմանագրեր կնքեց տնտեսական, մշակութային և այլ ոլորտներում...
